| Opis: |
Wśród kilku pamiątek po Stanisławie Wolskim ( 25.09.1876 – 01.12.1952), aptekarzu i pierwszym w niepodległej Polsce burmistrzu Lubawy, na wyróżnienie zasługuje odznaka Związku Weteranów Powstań Narodowych R.P. 1914-1919. Pokryty czerwoną emalią, krzyż kawalerski z wiązkami promieni w kolorze brązu rozpiętymi między ramionami, dekorowany jest pośrodku wizerunkiem emaliowanego na biało orła w koronie, umieszczonego na pięciobocznej tarczy o ściętych górnych narożnikach i lekko wklęsłych bokach. Na poziomych ramionach krzyża widzimy daty 1914-1919 odnoszące się to trwającego przez ten okres udziału Polaków w walce o niepodległość oraz literę W na dolnym ramieniu.
Stanisław Wolski jest postacią, która chlubnie i w sposób trwały zapisała się na kartach historii Lubawy. Jego wkład w walce o polskość tego miasta i jego rozwój nie powinien ulec zapomnieniu. Odzyskanie przez Polskę niepodległości (listopad 1918 r.) nie od razu zaowocowało zmianami w regionie lubawskim. Teren ten pozostawał pod patronatem pruskim jeszcze do postanowień Kongresu Wersalskiego. Na wypadek gdyby przyszło tym ziemiom pozostać w strukturze państwa niemieckiego, grupa polskich obywateli miasta, wśród których aktywnie działał Wolski rozpoczęła przygotowania do zbrojnego przejęcia władzy. Działalność przyszłego burmistrza nie ograniczała się tylko do udostępnienia spiskowcom swojego mieszkania i do ich zaprzysiężenia. Uczestniczył w akcji werbunkowej prowadzonej m.in. też przez członków „Sokoła”, gromadzeniu broni i być może w przeprowadzanych ćwiczeniach. Powstanie nigdy jednak nie doszło do skutku. Nie ze względu na prześladowania niemieckiego Grenzschutzu. Spiskowcy niechętnie musieli dostosować się do poleceń władz powstańczych na Pomorzu i czekać na pokojowy wynik Kongresu (10.01.1920). W dniu 17.01.1920 r. ostatni niemiecki burmistrz Lubawy przekazał Wolskiemu zarząd miasta. Dwa dni później, po odejściu wojsk niemieckich, Wolski uroczyście powitał wkraczający do Lubawy w asyście członków „Sokoła” batalion wojska polskiego gen. Hallera.
W okresie plebiscytowym, jako burmistrz i członek „Sokoła” działał w Lubawskim Komitecie Plebiscytowym, wysyłając m.in. na teren Mazur broń i amunicję. Należał również do aktywnych organizatorów życia społecznego i kulturalnego miasta. Jeszcze u schyłku rządów pruskich, jako członek komisji egzaminacyjnej, uczestniczył w naborze do polskiej preparandy nauczycielskiej w Lubawie. We współpracy z Towarzystwem Powstańców i Wojaków kierowany przez niego od 1922 r. „Sokół” tworzył w Lubawie koła piłkarskie i strzeleckie.
(mk) |
