Nr. kat.: 1
Tytuł: Okruchy przeszłości. Pamiątki z pruskich dworów
Autor: Dominika Kałabun-Nakielska, Anna Malinowska
Datowanie: 2025
Wymiary: 107-109
Opis: W komnatach szlacheckich prezentujemy ciąg dalszy wystawy pod tytułem „Okruchy przeszłości. Pamiątki z pruskich dworów” związanej z rodami Kunheim, Lehndorff, Auerswald, Finckenstein, Kanitz, Tettau, Kreytzen i Stanisławskich. Ich obecność w dawnych Prusach sięga czasów wojen polsko-krzyżackich, zwłaszcza okresu wojny trzynastoletniej, kiedy armię zakonną wspierali rycerze najemni z krajów niemieckich. Wojny rujnowały nie tylko kraj, ale i budżet zakonny, który spłacał długi wobec zaciężnych kolejnymi nadaniami ziemskimi. Wśród wierzycieli zakonu w 1466 roku czterokrotnie pojawia się nazwisko Dohna, trzykrotnie Kanitz, sześciokrotnie Schlieben, dwukrotnie Eulenburg. Tak zaczęła rodzić się klasa szlachty pruskiej, którą z czasem określano mianem junkrów. Przedstawiciele pruskiej szlachty służyli królom polskim, władcom niemieckim oraz robili kariery w innych krajach europejskich np. Niderlandach czy Danii. To właśnie oni byli w dużej mierze odpowiedzialni za rozwój sztuki, nauki i rolnictwa poprzez fundacje dzieł sztuki, mecenat artystyczny czy sprowadzanie nowoczesnych maszyn rolniczych. To, co prezentujemy na wystawie zostało ocalone przez polskich muzealników po 1945 roku z niegdyś wspaniałych dworów szlacheckich, które przetrwały nacechowaną barbarzyństwem obecność Armii Czerwonej. W kolejnych salach pokazujemy zabytki związane z niektórymi z pruskich rodów szlacheckich, pozyskane nie tylko w ramach prac terenowych, ale także z zakupów i darów. Przez pryzmat portretów rodzinnych, wyposażenia pałaców i pamiątki rodowe ukazany został nie tylko świat wielkich rodzin junkierskich, ale także mniejszych rodów, o znaczeniu regionalnym.